Vanaf 24 mei publiceert basisbeveiliging online veiligheidsmetingen van het basisonderwijs. Met meer dan 6000 vestigingen is dit de grootste kaart tot nu toe. De kaart is hier te bekijken.
De belangrijkste bevindingen:
- De slechtst beveiligde onderwijslaag, maar plukjes groen geven hoop
- 2% is veilig (133), 13% komt in de buurt, 83% onveilig, 2% onbekend/todo
- 10% van de voorpagina’s van websites plaatst ongevraagd volgkoekjes
- Risico’s zijn gelijk verdeeld over denominatie
Plukjes groen
Eerst het goede nieuws. Want tussen een zee van rood vallen plukjes groene instellingen op. Dit zijn samenwerkende basisscholen die het beheer van hun websites hebben gecentraliseerd. Zo scoren bijvoorbeeld de instellingen van Eenbes tussen Eindhoven en Helmond allemaal groen. Iedere school van deze samenwerking heeft een eigen website. We zien ook elders groene plukjes, zoals bij Iris in Kampen en PCBO in Apeldoorn.
Het leuke is dat Eenbes op haar eigen site ook een kaart heeft staan. Deze past precies op de positief beoordeelde instellingen in dezelfde regio. Zie de vergelijking hieronder. Basisbeveiliging staat links, Eenbes rechts.
 |  |
10% ongevraagde volgkoekjes
We meten op 619 van de 6083 voorpagina’s ongevraagde volgkoekjes. Dat is iets meer dan op 10% van de sites van basisscholen.
Dit is uit te splitsen naar geloof (denominatie). Wanneer we dit doen ontstaat er een vrij gelijkmatige verdeling met één uitzondering. Dat zijn de gereformeerd vrijgemaakte basisscholen. Dit ontstaat omdat een enkele scholengroep (LEV-WN) hierin met 22 verschillende websites oververtegenwoordigd is.
| Denominatie | Aantal hoofddomeinen | Met ongevraagde volgcookies | Percentage |
| Totaal | 6083 | 619 | 10.18% |
| Openbaar | 1913 | 198 | 10.35% |
| Rooms-Katholiek | 1825 | 176 | 9.64% |
| Protestants-Christelijk | 1484 | 152 | 10.24% |
| Algemeen bijzonder | 315 | 26 | 8.25% |
| Reformatorisch | 159 | 4 | 2.52% |
| Gereformeerd vrijgemaakt | 108 | 34 | 31.48% |
| Antroposofisch | 74 | 6 | 8.11% |
| Islamitisch | 69 | 10 | 14.49% |
| Samenwerking PC, RK | 51 | 4 | 7.84% |
| Interconfessioneel | 25 | 2 | 8.00% |
| Bijzonder | 23 | 3 | 13.04% |
| Samenwerking Opb., PC | 8 | 1 | 12.50% |
| Evangelisch | 7 | 2 | 28.57% |
| Hindoeïstisch | 6 | 1 | 16.67% |
De verdeling van de cookies schiet duidelijk één kant op: YouTube. Een quick-fix hiervoor is om youtube-noocookie.com te gebruiken, beter nog is om het filmpje te laden vanaf de website zelf of een leverancier die geen secundair belang heeft bij het aanbieden van video’s.
| Leverancier | Ongevraagd volgkoekje | Aantal[1] |
| YouTube | VISITOR_INFO1_LIVE | 634 |
| _fbp | 91 | |
| li_sugr | 10 | |
| Google Ads | _gcl_au | 4 |
| UserMatchHistory | 3 | |
| Snowplow | _sp_id.<HASH_OR_ID> | 2 |
Gebaseerd op de metingen bij het voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs verwachten we dat alle metingen dezelfde gelijkmatigheid zullen hebben.
Slechtst scorende onderwijslaag
Ondanks de plukjes groen en het kleine online oppervlak per instelling scoort het basisonderwijs het slechtst van de onderwijslagen. We zien dat terug in de locatie van de dienstverlening (buiten de EU), nihile adoptie van security.txt en DMARC en ondermaatse privacy op websites.
Het is echter niet hopeloos: door het kleine online oppervlak (weinig domeinnamen/online diensten) en korte lijnen zal het leveranciers niet al te lastig zijn om beveiligingsmaatregelen door te voeren. Dit is bijna een ‘walk in the park’ vergeleken met de nachtmerrie van grote organisaties om ook maar het kleinste beetje beweging voor elkaar te krijgen.
De onderwijslagen zijn te vergelijken op alle metingen in het klassement. Dat is hier te vinden. Hieronder staat een screenshot van de vergelijking op moment van publicatie.
Veel voeten in de aarde
Het maken van deze kaart heeft veel meer voeten in de aarde gehad dan alle voorgaande kaarten. Daarom zijn we ook een stuk later met de publicatie. Dat komt omdat er 6000 instellingen tegelijkertijd worden getoond: iets dat we nog niet eerder hebben gedaan. Maar laten we bij het begin beginnen.
De informatie over basisscholen komt uit open data van de Dienst Uitvoering Onderwijs. Instellingen kunnen deze informatie vrijwillig aanvullen en is hierdoor vaak niet up to date of onvolledig. Bij 900 instellingen is de website met de hand vervangen of aangevuld. Informatie uit andere sites zoals scholenopdekaart.nl is niet gebruikt ivm copyright. Wij werken met een vrije licentie.
Ook is van de meeste basisscholen contactinformatie (e-mail) verzameld. Veel hiervan is geautomatiseerd, aangevuld met de hand door vrijwilligers en een deel is gegokt op basis van meest voorkomende adressen. De reacties hierop waren vaak: haal ons uit het databestand. De mailing is gelukkig eenmalig.
Dan is er nog een probleem: naamgeving. Er zijn 92 basisscholen genaamd “de regenboog” 🌈 . Wij houden van regenbogen, maar het is wel handig dat het gaat over de juiste regenboog in de juiste plaats. Daarom staat er nu overal in welke plaats de instelling zit. Om de instellingen verder uniek te maken hebben we het identificatienummer van de instelling (BRIN) aan de naam toegevoegd. Je kan helaas niet zoeken op plaatsnaam, omdat dan bijvoorbeeld “Gemeente Amsterdam” niet meer is te vinden door teveel resultaten.
De site is ook op allerlei plekken sneller gemaakt. Ons motto daarbij is: meer data maakt een snellere site. Dat zie je meteen terug bij het laden van de pagina: alleen de getoonde kaarten worden geladen. De zoekmachine wordt afzonderlijk geladen en is door tuning vlotter geworden. De kaart zelf had lange laadtijden (en kan nog verder worden versneld), maar ook dit is versneld door animaties te beperken.
Voor mensen die een groter scherm hebben is goed nieuws: je kan nu rapporten direct vanaf de kaart openen. Hierdoor is het makkelijker om instellingen met elkaar te vergelijken. Op de kaart: klik met de rechtermuisknop op een organisatie en selecteer de “embedded” / “ingebed” optie. Hieronder een voorbeeld van hoe dat eruit ziet.
Achter de schermen zijn er nog veel meer uitdagingen geweest, maar hiervoor schrijven we een aparte blogpost.
Ter afsluiting: mooie kaarten
Omdat de gegevens van openstreetmap en basisscholen er tof uitzien hierbij een aantal mooie screenshots.
